Alzire

ALZIRE
Lima Beldesinde Gusman'ın Sarayında
Meydana Gelen Hadise
KİŞİLER
Gusman (Peru Valisi)
Alvarez (Gusman'ın Pederi)
Zamore (Potoze'un bir bölgesinin hükümdarı)
Alzire (Montèze'in kızı)
Céphane (Alzire'in arkadaşı)
Sedar (Diğer arkadaşı)
Metran (Bir asker)
Konuşacak bir Amerikalı, İspanyalılar,
Diğer Amerikalılar ve Subaylar
Sadeleştiren ve Yayına Hazırlayan
Remzi Demir
Osmanlı Felsefe Çalışmaları dizisindeki tüm yayınlar çevriyazı ve sadeleştirme kalıbında hazırlanmıştır.Ayrıca, giriş bölümlerinde konusunda uzmanlar tarafından kaleme alınmış kapsamlı makaleler yer almaktadır.
---
...Taş baskı ile çoğaltılan ve bolca yazım hatasına rastlanan
Alzire çevirisinin veya daha doğrusu uyarlamasının
mütercimini ve basım tarihini belirlemek ne yazık ki mümkün
olmamıştır. İlerideki yıllarda yapılacak araştırmalar esnasında
bu bilgilere de ulaşılabileceğini umuyoruz. Buna karşın Niyazi
Akı'nın On Dokuzuncu Yüzyıl Türk Tiyatrosu Tarihi (Ankara
1963, s. 122) adlı çalışmasında, Ahmed Fahri Mustafa'nın,
Hükm-i Beşer yahud İki Sevdâzedeler (İstanbul 1302) adlı tiyatro
oyunu hakkında,
"Hükm-i Beşer, Voltaire'in dilimize Tercüme-i Hikâye-i Elzir
ismiyle çevrilen Alzire adlı beş perdelik trajedisinden
alınmıştır. Alzire'de Amerikalı yerliler mabutlarını yavaş
yavaş inkâr ederek Hıristiyanlığı kabul ederler. Abdülaziz
devrinin son yıllarında çevrildiğini tahmin ettiğimiz bu
eserde Hıristiyanlık propagandası vardır."
şeklindeki ifadesi doğruysa, burada takdim edilen
uyarlamanın 1886'dan önce yapılmış olduğuna
hükmedebiliriz. Diğer taraftan, Metin And da Türk
Tiyatrosunun Evreleri'nde (Ankara 1983, s. 172), 28 Nisan
1862'de Alzire'in İstanbul'da bir tiyatro topluluğu tarafından
oynandığı bilgisini verdiğine göre, söz konusu trajedinin
oldukça erken bir tarihte tanındığını varsayabiliriz.
Önümüzdeki süreçte edebiyat tarihçilerimizin, Tercüme-i
Hikâye-i Alzir ile Ahmed Fahri Mustafa'nın Hükm-i Beşer yahud
İki Sevdâzedeler'ini mukayese ederek aralarındaki irtibatı
belirlemesi yararlı olacaktır...*
*Prof. Dr. Nurmelek Demir tarından bu eser için yazılan "Alzire Türkçede" başlıklı sunuş yazısından alınmıştır.