Lacancı Psikanalitik Yöntem Işığında Iris Murdoch'un Romanları

Iris Murdoch'un kurgusunda "rol-saplantılı-drama"nın merkezî rolü ve yazarın anlatıdaki olayları sahneye koyarcasına "dramatik bir öğe" yaratması, onun insanı ve insan davranışlarını ve bunların kökenini ortaya koyması açısından oldukça önemlidir. Romanlarında karakterlerinin zihinsel işleyişlerini sıklıkla yansıtan Murdoch'un eserlerine psikanalitik açıdan yaklaşmak okur için aydınlatıcıdır. Bu kitapta Murdoch romanlarının psikanalitik eleştirisi özellikle Lacancı psikanaliz çerçevesinde ele alınmıştır. Yine de bu çalışmanın amacı Iris Murdoch romanlarını tamamen Lacancı bir şablona oturtma çabasından çok, felsefe ortak paydasında buluşan bu iki yirminci yüzyıl düşünürünün insan doğasını anlama ve anlamlandırma süreçlerinde birbirlerine yaklaştıkları ve birbirlerinden uzaklaştıkları yönleri hesaba katarak, Jacques Lacan'ın psikanalizin derinliklerinde anlamlandırmaya çalıştığı psikenin Murdoch romanlarındaki işleyişlerini ortaya koyabilmektir.
Lacan'ın yanılsama ve fantazi dünyasında yaşayan, imgesele hapsolan, sembolikte var olan, arzulayan özne olarak kurulan, dilin alanında yabancılaşan, küçük a nesnelerinin peşinden koşan, başka'da takılıp kalan, gerçek'i arayan ya da cinselliğin kaygan zemininde dolaşan bilinçdışı öznesi, Murdoch kurgusunda farklı karakterler ile somutlaşır. Bu bağlamda, bir "Freud eleştirmeni" olan Murdoch'un romanlarına bir "Freud savunucusu" olan Lacan'ın psikanalizi ile yaklaşmak ya da Lacancı psikanaliz ve kuramların -Murdoch'un felsefesi ile ilintili olarak- Iris Murdoch romanlarındaki yansımasını ve yankısını ortaya koymak bu çalışmanın temelini oluşturmuştur.
Böylece bu çalışma ile Murdoch romanlarında, özellikle karakterlerin hayatlarında, davranışlarında, zihinlerinde, kişilerarası ilişkilerinde bir etki yaratan bilinçdışı gösterenler zincirinden yola çıkarak, sürekli altımızdan kayan ve yarıklarla dolu olan anlamlandırma düzleminde, Lacan'ın kapitone noktası olarak adlandırdığı bir gönderge merkezi yaratmak ve bu merkez üzerinden romanları çözümlemek amaçlanmaktadır.