269 NUMARALI ILGIN ŞERİYE SİCİLİ 1906 - 1907 Değerlendirme - Hafifletilmiş Transkripsiyon - Tıpkıbas

Tarih, insanın geçmişini anlamada, geçmişle olan bağlarını devam ettirmede önemli bir role sahiptir. Bugünü anlamak, değerinin farkına varmak ve gelecekte tercih edilecek yolu isabetle seçmek için tarihin vazgeçilmez kaynakları olan arşiv belgelerinin ayrıntılı olarak incelenmesinin gerekliliği malumdur. Osmanlı Devleti'nden tarihin ana kaynağı olan milyonlarca arşiv malzemesi günümüze kalmıştır. Son zamanlarda tarihin ana kaynaklarından olan Osmanlı şeriye mahkemelerinde tutulan şeriye sicilleriyle ilgili pek çok çalışma yapılmıştır. Bugün sicil okumaları ve incelemeleri neredeyse özel bir uzmanlaşmayı gerektirmektedir. Belgeleri doğru okumak, iltibas yapmamak ve doğru anlamlandırmak dönemin hukuk terminolojisini bilmeyi, rika yazıda belli bir birikimi gerektirmektedir.

Bu çalışmada 1906-1907 yılları arasında Ilgın kazasının şeriye mahkemesinde tutulan 269 Numaralı Ilgın Şeriye Sicilini inceledik, değerlendirdik, hafifletilmiş transkripsiyonunu yaparak tıpkıbasımına yer verdik. Ilgın Şeriye Mahkemesinin naibi aynı zamanda bidayet mahkemesinin de hâkimi olan Hasan Tahsin Efendi'dir. Şeriye Mahkemesi Ilgın hükümet konağındaki Bidayet Mahkemesine ait odalarda toplanmaktadır. Sicilde toplam 22 dava kaydı vardır. Bunların bir kısmı naibin (kadı) hükmü olmayan, bir tarafın ikrarını diğer tarafın tasdik ettiği hüccetlerdir. Mahkeme bu kayıtlarda onay makamıdır. Konuları birbirinden farklı olan altı hüccette, nikâh, vasi tayini, miras malının satılıp bedelinin alındığı, Balkı köyü camisine imam-hatip olarak atama belgesinin çıkarılması isteği, yetim malından kefil göstererek borç alma ve miras işlemleri için vekalet vermedir. Bir dava yarım bırakılmıştır. 15 kayıt da Ilgınlıların aralarındaki çeşitli anlaşmazlıklar nedeniyle ortaya çıkan davalarla ilgilidir. Dava kayıtlarında; davacının iddiası, davalının savunması, şahitlerin ifadesi, fetva alınması gereken konularda Ilgın müftüsüne danışılması ve cevap alınması, şahitlerin gizli ve açık tezkiye edilmesi, naibin hükmü gibi hususlar peş peşe sıralanmıştır. Mahkemede ele alınan davalar, nikâh anlaşmazlığı, miras anlaşmazlığı, boşanma, çalıntı hayvan davası gibi meselelerdir. Davalardan dördü bu sicilde sonuçlanmamıştır. Sonuçlanmayan davalardan özellikle 18 numaralı olanın faiz davası olması sebebiyle şeriye mahkemesinde görüşülmesine itibar edilmemiştir. Yedi dava, davacı lehine çözümlenmiştir.